ابرار بودن اهل‌بیت (قرآن)به فرموده قرآن کریم، اهل بیت علیهم السلام مظهر نیکوکاران جهان می باشند. ۱ - مظهر نیکوکاران جهانبه فرموده قرآن کریم، اهل بیت علیهم السلام مظهر نیکوکاران جهان می باشند: «ان الابرار یشربون من کاس کان مزاجها کافورا• ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا ویتیما واسیرا» ابرار (نیکان) از جامی می‌نوشند که با عطر خوشی آمیخته است•و غذای (خود) را با اینکه به آن علاقه (و نیاز) دارند به مسکین و یتیم و اسیر می‌دهند. ۲ - ریشه و معنای ابرارو کلمه ابرار جمع کلمه (بر) - به فتحه باء - است، و کلمه (بر) صفت مشبهه از مصدر (بر) - به کسره باء - است، که به معنای احسان است، و این معنا در مورد کسی صادق است که عمل خود را نیکو بسازد، و از نیکو ساختن آن هیچ نفعی که عاید خودش بگردد در نظر نگرفته باشد، نه جزایی که در مقابل عملش به او بدهند، و نه حتی تشکری را. و خلاصه کلمه (بر) - به فتحه باء - به معنای کسی است که خیر را بدان جهت که خیر است می‌خواهد، نه بدان جهت که اگر انجام دهد نفعی عایدش می‌شود، بلکه حتی در صورتی هم که خودش آن را دوست نمی‌دارد صرفا به خاطر اینکه خیر است انجام می‌دهد، و بر تلخی آن که مخالف با خواهش نفسش است صبر می‌کند، و عمل خیر را بدان جهت که فی نفسه خیر است انجام می‌دهد، هر چند به زحمت و ضرر خود تمام شود، نظیر وفای به نذر . و یا بدان جهت که برای دیگران نافع است انجام می‌دهد مانند اطعام طعام به بندگان مستحق خدا. ۳ - معنای اسیرو مراد از مسکین و یتیم معلوم است، و مراد از اسیر هم همان معنایی است که از این اسم به ذهن می‌رسد، یعنی کسی که از اهل دار الحرب گرفتار مسلمین شده باشد. و اما اینکه بعضی منظور از اسیر را مسلمان اسیر شده در دست کفار و یا محبوس و یا برده و یا زنان اسیر در دست مردان دانسته‌اند، ادعاهایی است بدون هیچ دلیل، و به خاطر اثبات آن خود را به زحمت انداخته‌اند. ۴ - ابرار در قرآنآنچه تنبه بدان لازم است این است که سیاق این آیات سیاق داستان سرائی است، داستان مردمی از مؤ منین که قرآن نامشان را ابرار خوانده، و از پاره‌ای کارهایشان یعنی وفای به نذر و اطعام مسکین و یتیم و اسیرشان خبر داده، ایشان را می‌ستاید، و وعده جمیلشان می‌دهد. معلوم می‌شود سبب نزول این آیات هم همین داستان بوده، و این داستان در خارج واقع شده نه اینکه بخواهد یک قصه فرضی را جعل کند، آنگاه آثار خوب آن را بر شمرده، و کسانی را که آنچنان عمل کنند وعده جمیل بدهد. ۵ - آیات مدنینکته دیگری که باید بدان توجه داشت این است که در این آیات یکی از سه طایفه‌ای که به وسیله ابرار اطعام شده‌اند اسیر دانسته، و این خود شاهد بر آن است که آیات در مدینه نازل شده، و داستان بعد از هجرت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و قوت یافتن اسلام، و غلبه مسلمین بر کفار و مشرکین اتفاق افتاده، نه قبل از آن. ۶ - خلوص تماماین برنامه منحصر به مسأله اطعام نیست که تمام اعمالشان مخلصانه و برای ذات پاک خداوند است و هیچ چشمداشتی به پاداش مردم و حتی تقدیر و تشکر آنها نیست، و اصولا در اسلام ارزش عمل به خلوص نیت است، و گرنه اعمالی که انگیزه‌های غیر الهی داشته باشد، خواه ریاکارانه باشد، و یا به خاطر هوای نفس ، و یا تشکر و قدردانی مردم، یا پاداش مادی، و هیچگونه ارزش معنوی و الهی ندارد. ۷ - پانویس۸ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۳۳۵، برگرفته از مقاله «ابرار بودن اهل‌بیت ». |